Wat is trauma?
Ik sprak vandaag een jonge vrouw die door bombardementen uit haar thuis in Oekraïne is verdreven en sinds kort in Rotterdam verblijft.
Een hartverscheurende situatie. Temeer nog, omdat zij haar vriend moest achterlaten, die nu wacht tot hij opgeroepen wordt om te gaan vechten.
De situatie vraagt het uiterste van haar om zich staande te houden. Natuurlijk heeft ze ontzettend veel pijn en verdriet. Je denkt in zo’n situatie dat het haast niet anders kan, dan dat zij getraumatiseerd is. En toch is dat niet persé zo.
Trauma speelt zich af in het hier en nu
Lang dacht men dat trauma gelijk staat aan een schokkende gebeurtenis, iets in het verleden.
Trauma is echter niet een gebeurtenis in het verleden, maar juist iets wat zich in het hier en nu afspeelt. En bij P.T.S.S. – posttraumatische stress stoornis – blijft het trauma zich steeds opnieuw herhalen. Bijvoorbeeld in de vorm van opdringerige beelden uit het verleden, angst die je overvalt, een gevoel van alertheid of onveiligheid, nachtmerries, lichamelijke sensaties als tintelingen in je armen en benen, hartkloppingen, nervositeit, het uitbreken van zweet, of wegraken uit het hier en nu en uit je lichaam (dissociatie).
Vooral op momenten dat je je wat kwetsbaarder of gestrest voelt kun je overvallen worden door de verschijnselen van trauma. Dat kan zijn als je vermoeid bent, of een hoge werkdruk hebt, maar ook als je bijvoorbeeld net verliefd bent.
Trauma wordt wel veróórzaakt door pijnlijke gebeurtenissen. Dat kunnen situaties zijn als oorlog, seksueel misbruik, verwaarlozing, of de scheiding van je ouders, pesten, een auto-ongeluk.
Soms zijn het situaties die van buitenaf gezien niet eens per sé zo heel groot lijken, maar waar je toch enorme last van kunt hebben. Dan kun je denken “Maar ik heb helemaal niet zoiets heel heftigs meegemaakt, stel ik me niet gewoon aan?”
Nee dus.
Relatief kleine gebeurtenissen kunnen een enorme impact op je hebben. En je bent niet altijd in de gelegenheid om ze op dat moment goed te kunnen verwerken.
Het gaat er bij trauma niet zozeer om wát er gebeurd is, maar om hoeveel last je er later van hebt. En dat is voor iedereen anders.
