Wat is trauma?
Ik sprak vandaag een jonge vrouw die door bombardementen uit haar thuis in Oekraïne is verdreven en sinds kort in Rotterdam verblijft.
Een hartverscheurende situatie. Temeer nog, omdat zij haar vriend moest achterlaten, die nu wacht tot hij opgeroepen wordt om te gaan vechten.
De situatie vraagt het uiterste van haar om zich staande te houden. Natuurlijk heeft ze ontzettend veel pijn en verdriet. Je denkt in zo’n situatie dat het haast niet anders kan, dan dat zij getraumatiseerd is. En toch is dat niet persé zo.
Trauma speelt zich af in het hier en nu
Lang dacht men dat trauma gelijk staat aan een schokkende gebeurtenis, iets in het verleden.
Trauma is echter niet een gebeurtenis in het verleden, maar juist iets wat zich in het hier en nu afspeelt. Bij P.T.S.S. – posttraumatische stress stoornis – blijft het trauma zich steeds opnieuw herhalen. Bijvoorbeeld in de vorm van opdringerige beelden uit het verleden, angst die je overvalt, een gevoel van alertheid of onveiligheid, nachtmerries, lichamelijke sensaties als tintelingen in je armen en benen, hartkloppingen, nervositeit, het uitbreken van zweet, of wegraken uit het hier en nu en uit je lichaam (dissociatie). Of doordat je op de een of andere manier steeds weer opnieuw in een vergelijkbare situatie terecht komt.
Trauma ontstaat wel door schokkende gebeurtenissen. Gebeurtenissen die op dat moment zo overweldigend waren, dat ze niet goed verwerkt konden worden. Vaak ook doordat je er op dat moment alleen voor stond, en niet genoeg steun van anderen had om je op te vangen. Dat kunnen situaties zijn als oorlog, seksueel misbruik, verwaarlozing, of de scheiding van je ouders, pesten, een auto-ongeluk.
Soms zijn het situaties die van buitenaf gezien niet eens per sé zo heel groot lijken, maar waar je toch enorme last van kunt hebben.
Het gaat er bij trauma niet alleen om wát er gebeurd is, maar vooral ook om hoe de pijn zich in het hier en nu blijft aandienen. En dat is bij iedereen en elke situatie anders.
